Bursa'nın Tarihi
Bursa ve çevresinde yerleşim, arkeolojik bulgulara göre yaklaşık 8500 yıl öncesine dayanmaktadır. Bölge, Orta Avrupa ve Balkan kültürlerinin oluşumunda etkili olmuş ve ilk tarım topluluklarının yerleşik hayata geçmesinde önemli bir rol oynamıştır. Bursa’da yaklaşık 30 höyük tespit edilmiştir; Orhangazi-Ilıpınar Höyük Neolitik Çağa, Yenişehir-Menteşe Höyük Kalkolitik Çağa, Nilüfer-Akçalar Aktopraklık Höyük Geç Neolitik-Erken Kalkolitik Çağa ve İnegöl Höyük Erken Tunç Çağına aittir.
M.Ö. 1200’de Hititlerin yıkılması sonrası, Bursa bölgesi Balkan kökenli Bityn ve Tynin topluluklarının istilasına uğramış ve bu topluluklar birleşerek Bithynia Krallığını kurmuştur. M.Ö. 513/512’de bölge, Perslerin hakimiyetine girmiştir. İznik, Gemlik, Yenişehir, Mudanya ve Gölyazı gibi koloniler bu dönemde kurulmuş ve antik şehirlerin temelleri atılmıştır. M.Ö. 333’den sonra Büyük İskender’in kısa süreli hakimiyeti görülmüş, I. Prusias döneminde Prusia (Bursa) kurulmuş ve şehrin temeli atılmıştır. Bithynia Krallığı, IV. Nikomedes’in vasiyeti ile Roma’ya bağlanmış ve bölge Roma’nın Asya eyaletlerinden biri olmuştur.
M.S. II. yüzyıldan itibaren Bursa çevresi Hıristiyanlık için önemli bir merkez hâline gelmiş, Uludağ ve İznik’te 5. yüzyıldan itibaren sayıları 50’yi geçen kilise ve manastır inşa edilmiştir. Uludağ, tarih boyunca Olympos, Keşişdağı ve Ruhban Dağı gibi isimlerle anılmıştır. İznik’te 325 ve 787 yıllarında toplanan konsüller, bölgenin dini önemini pekiştirmiştir.
Türkler Bursa bölgesine ilk olarak 1080 yılında gelmiş, 1087-1097 yıllarında Selçuklular tarafından ele geçirilen İznik kısa süreliğine Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti olmuştur. 1299 yılında kurulan Osmanlı Beyliği, 1302’den itibaren bölgedeki etkinliğini artırmış, 1326’da Bursa, Orhangazi’ye teslim olmuş ve Osmanlı’nın ilk başkenti olmuştur. Bu dönemde Osman Gazi döneminde ilk Osmanlı parası basılmış; Orhan Gazi Hisar içi ve dışına cami, imaret ve hamam yaptırmıştır.
I. Murad ve Yıldırım Bayezıd dönemlerinde Bursa’da birçok imar çalışması yapılmış, Ulu Cami, Yıldırım Camii, medrese, han ve hamamlar inşa edilmiştir. 1402’de Yıldırım Bayezıd’ın Ankara Savaşı’nda yenilmesinin ardından çıkan taht kavgaları, Çelebi Sultan Mehmed tarafından sonlandırılmış ve Bursa yeniden imar edilmiştir. II. Murad döneminde Muradiye Külliyesi yapılmış ve padişahlar Edirne’ye taşınsa da Bursa kültürel ve manevi önemini korumuştur. 1453’te İstanbul’un fethi ile siyasi başkent İstanbul’a taşınsa da Bursa Osmanlı’nın manevi başkenti olarak etkisini sürdürmüştür.
Bursa, Kurtuluş Savaşı yıllarında 8 Temmuz 1920’de Yunanlılar tarafından işgal edilmiş ve iki yıl boyunca işgal altında kalmıştır. 11 Eylül 1922’de özgürlüğüne kavuşmuş, Mudanya Mütarekesi’ne ev sahipliği yapmıştır. Cumhuriyet döneminde Bursa, sanayi ve ticaret alanında gelişmiş; 1935’te Merinos Fabrikası Atatürk tarafından açılmıştır. Atatürk, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Bursa’yı 18 kez ziyaret ederek şehirde yapılan yenilikleri izlemiştir.
Günümüzde Bursa, doğal güzellikleri, sanayi ve teknolojik altyapısı ile Türkiye’nin önde gelen şehirlerinden biridir. Dünyaca ünlü ipek ve tekstili, İznik Çinisi, Roma, Bizans ve Osmanlı eserleri ile kültür turizmi açısından önemli bir merkezdir. Tarihi boyunca Osmanlı’nın ilk başkenti olarak siyasi, kültürel ve ekonomik önemi yüksek olan şehir, günümüzde de “Yeşil Bursa” olarak anılmaktadır.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (t.y.). Bursa ilinin tarihçesi. Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. https://bursa.ktb.gov.tr/TR-70230/tarihce.html