Büyük Menderes Havzası, elverişli iklimi ve bereketli toprakları sayesinde tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış; Aydın da bu kültürel süreçte önemli bir merkez olmuştur. Bölgede yapılan araştırmalar, yerleşimin kökenini Beşparmak Dağları’ndaki kaya resimleriyle günümüzden 10 bin yıl öncesine, Aydın kent merkezindeki Deştepe (Dedekuyusu) Höyüğü ile MÖ 4500’lere kadar götürmektedir.

Hitit kaynaklarında “Seha” Nehri (Büyük Menderes) çevresi ve “Lukka” ülkesi olarak anılan bölgede Efes, Milet, Priene, Alinda ve Alabanda gibi şehirlerle birlikte Aydın (Tralleis) de önemli bir yer tutmuştur. Tralleis’in Argoslu ve Trakyalı kavimlerce kurulduğu, MÖ 8–7. yüzyıllarda Trakyalı göçmenlerin bölgeye yayıldığı bilinmektedir. Kent, Persler, Spartalılar, Büyük İskender ve Hellenistik krallıklar arasında el değiştirmiş; Roma döneminde deprem sonrası Augustus tarafından onarılmış ve “Caesarea” adını almıştır.

Bölgede Bizans döneminde piskoposluk merkezi olan Tralleis, 12. yüzyılda Türklerin eline geçmiş; 1282’de Menteşe Bey tarafından alınmış, daha sonra Aydınoğulları’na geçmiş ve 1426’da Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı döneminde sancak, eyalet ve vilayet merkezi olan Aydın; 1919’da Yunan işgaline uğramış, 7 Eylül 1922’de kurtarılmıştır.

Türkler kente “Güzelhisar” adını vermiş, bu ad 17. yüzyıla kadar kullanılmış, zamanla “Aydın” adı yaygınlaşmıştır. Günümüzde Aydın, Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. ili olarak tarihî ve kültürel mirasıyla önemli bir merkez olmayı sürdürmektedir.

​

Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (t.y.). Tarihçe. https://aydin.ktb.gov.tr/TR-64356/tarihce.html